banner298

banner194

05.09.2022, 15:43

Ne kadar demokrasi, o kadar adalet!

Bir önceki makalemde belirttiğim gibi, siyasal toplumu oluşturup birlikte, ortak çıkarlar etrafında yaşamaya başladığımız eski çağlardan günümüze kadar hep ideal-iyi bir siyasal yönetim arayışı içerisinde olduk, iyi bir siyasal yönetimin kalbi olarak da “Adalet”i işaret ettik.  

Bugün insanlık; faklı siyasal yönetim uygulamalarından elde edilen sonuçlara, bireye ve topluma sağladığı faydalara bakarak en iyi siyasal yönetimin demokrasi olduğu konusunda büyük bir uzlaşma sağladı. Bu uzlaşmanın yansıması olarak dünyanın dört bir yanında demokrasi mücadeleleri veriliyor, demokrasiyi gerileten her kişi, toplum, kurum, düşünce tepki görüyor.

***

Demokrasi kavramına, bireylerin seçimler yoluyla kendi kendini yönetmesi gibi dar bir anlayıştan çok öte bir anlam yükleniyor artık.  

Gerçek bir demokrasinin varlığı için referans gösterilen; bireyin kişiliğine ve onuruna saygı, özgürlük, hukukun üstünlüğü, yansız ve laik devlet, çoğulculuk, insan haklarına saygı gibi tüm ilkelerden yurttaşlar arasında her alanda “adalet”i sağlaması bekleniyor. Yani, aslında demokrasi, yönetenlerin niyetlerinden ve lütuflarından bağımsız olarak sağlanacak kurumsal “adalet” için isteniyor.

***

Güvenilir araştırmalar da, Demokrasinin adaleti sağlama, yurttaşların adalet algısını tatmin etme konusundaki etkilerini, Ülkemizin durumunu karşılaştırmalı olarak değerlendirme olanağı sunuyor bizlere.

The Economist'in araştırma bölümü Economist Intelligence Unit tarafından Demokrasi Endeksi çalışmasında Ülkeler, puanlarına göre Tam Demokrasiler, Kusurlu Demokrasiler, Hibrit (Karma) Rejimler ve Otoriter Rejimler olarak tanımlanıyor. 2021 yılı dizininin ilk sıralarında yer alan Norveç, Finlandiya, İsveç, Danimarka, Almanya gibi Ülkeler tam demokratik ülkelerin başını çekiyorlar. Türkiye ise 103’üncü sırasında Karma Rejimler arasında. Ülkemizin 2007 yılı dizininde 88’inci sırada Kusurlu Demokrasiler arasında yer aldığını dikkate alırsak demokrasimizin nasıl gerilemekte olduğunu da ayrıca görebiliyoruz.

İsveç Göteborg Üniversitesi V-Dem Enstitüsü'nün her yıl açıkladığı demokrasi endeksinde ise Türkiye 179 ülke arasında 147'nci sırada yer aldı. Türkiye'nin “seçimli otokrasi” olarak tanımlandığı 2022 raporunda “müzakereci demokrasi” notumuz ise daha kötü ve bu alanda 167’inci sıradayız. Bu dizinin ilk sıralarını da yine İsveç, Norveç, Finlandiya, Almanya, Danimarka, Hollanda gibi Ülkeler yer alıyor.

***

Diğer yandan; World Justice Project’in adaletle ilişkili sonuçlar veren hukukun üstünlüğü dizininde 2020 endeksine göre 128 ülke arasından 107’inci olan Türkiye, 2021 endeksinde ise 139 ülke arasından 117’inci oldu. Bu dizinde ilk 10’da Danimarka, Norveç, Finlandiya, İsveç, Almanya, Hollanda, Yeni Zelanda, Lüksemburg, Avusturya ve İrlanda yer aldı.

Birleşmiş Milletlerin 149 ülke arasında yaptığı değerlendirmeyle belirlediği Dünya Mutluluk Raporu'nda ilk üç sırada Finlandiya, Danimarka ve İsviçre var. 2020 yılında 93. sırada olan Türkiye ise 2021 yılında 104. sıraya geriledi.

***

Yukarıda yer verdiğimiz dizinlerde gelişmiş demokrasilerin başını çeken Ülkelerin, adalet ve mutluluk dizinlerinde de ön sıralarda yer alması tesadüf değil.

İlk sıraları paylaşan Ülkelerin, gelir dağılımı, işsizlik, eğitim, ortalama ücretler, alım gücü gibi performanslarına baktığımızda da başarılarını tartışmasız imkansız.

Bu sonuçlar, şeffaf, hesap sorulabilir ve verebilir, katılımcı, çoğulcu, düşüncenin cezalandırılmadığı, meritokrasiye, müzakereye, istişareye, ortak akla, uzlaşmaya dayalı bir demokrasi kültürünün sonucu.

Bu sonuçlar, yolsuzluğa, kayırmacılığa, hiçbir kişi, kurum, düşünce ya da inancın yurttaş iradesinin önüne geçmesine izin vermeyen bir toplumda benimsenmiş ilke   ve değerler bütününün sonucu.

***

Dünya çapında yapılan karşılaştırmalı dizinler, bizler için büyük bir hazine. Sorunlarımızı, sorunların sonuçlarını, çözüm ve iyileştirme yapmamız gerektiğini görmek için fırsat.

Dizinler, bize demokrasiyle adalet, iyi bir düzen, mutluluk arasındaki paralelliği anlatıyor, yol gösteriyor.

Önceliğiniz, demokrasinizi geliştirmek diyor.

Kör göze parmak sokuyor.

Ne için, ne kadar daha bekleyeceğiz ki!

saglisolluhaber.com

Yorumlar (1)
Hasan Hüseyin Akın 2 yıl önce
Çok güzel yazı başkanım, hafızalarda yer edinebilmesi ve her kesime hitap edilebilmesi, bu günkü şeytan taşlaması içerikli mükemmel yazınızdaki halkın içersinden aldığımız ders ve anılarınızla desteklensemi acaba.
Zaman zaman Hasan Pulur yapardı
10
açık

Gelişmelerden Haberdar Olun

@