banner298

banner194

07.02.2022, 11:45

Milletvekilleri nasıl belirlenmeli?

POLİTİKACI/SİYASETÇİ - 4

Önceki yazılarımın ilk girişini yine tekrar edersek...

"Çağdaş demokrasilerde devlet yönetimindeki politikacının/siyasetçinin demokratik seçimlerle göreve gelmesi esastır, ancak seç(miş) gibi davranmaya zorlandığımız da çok ayrı bir gerçek. Çünkü Belediye başkanı milletvekili adayları parti genel başkanları tarafından belirlendiği için bizde onlara oy vererek seç(miş) sayılıyoruz!"

Milletvekilleri, seçimle göreve gelen en popüler politikacı/siyasetçilerdir, ama nasıl bir seçimle?

Partilerin çoğunun tüzüğünde, adayların, üye veya delegelerin oy kullandığı “ön seçim” ile belirleneceği gibi kıstaslar vardır ama pek uygulandığı görülmez.

Siyasi partilerde, kimin milletvekili adayı olarak seçime gireceğini genel olarak;  partilerin yukarıdan aşağıya örgütlenmesi nedeniyle, parti genel başkanları tarafından belirlenir. Bu şekilde belirlenen milletvekili adayının parti genel başkanına karşı diyet borcu oluşur, o da genel başkan seçiminde kendini seçene oy verir. Yani; “al gülüm ver gülüm” politikası burada da geçerlidir.

Milletvekili adaylarının tamamının genel başkan ve genel merkez tarafından belirlenmesi aslında parti örgütlerini zayıflatan bir durumdur.

Şöyle ki; politika/siyasetin yüz akı, örnek başkan ve milletvekillerini hariç tutarak, genel başkan tarafından belirlenen milletvekili veya belediye başkanı, örgütleri pek umursamaz, neredeyse seçimden seçime örgütler akla gelir, diğer zamanlar parti binasına bile bazen “lütfen” uğranılır. Bu davranış biçimi de parti örgütlerini zayıflatır, ondan sonra da, seçim zamanı sandıklar boş kaldı diye yakınılır. 

***

Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde (başkanlık sistemi) milletvekillerinin işlevleri azaltılmıştır. Sistem gereği ve genel başkanlar tarafından seçildiği için, genel başkana biat-itaat etmek durumundadırlar. Oysa yaşadığı ilden aday belirleme sürecinde üyeler tarafından seçilmiş bir milletvekilinin, moral ve özgüvenin yüksek olması nedeniyle, daha yararlı hizmetleri olduğu çok görülmüştür.

Bazen de, üyeli ön seçimde nitelikli adayların seçilememesi gibi bir durum ortaya çıkabilir. Konusunda uzman veya çok başarılı, ancak partiye yeni katılmış etrafı çok tanımaması nedeniyle aday olma cesareti gösteremez, aday olsa bile seçilemez. Onun yerine, ön seçimden “zübük” misali tiplerinde seçilebilme ihtimali vardır.

Bu tip olumsuzlukları ortadan kaldırmak adına “fermuar sistemi” uygulanabilir, yani 7 milletvekili seçilecek bir bölgede 1,3,5,7 sıraları genel merkeze ayrılarak 2,4,6 sıralar için üye ile ön seçim sistemi uygulanabilir, bunun tersini de yapmak mümkün, yani 2,4,6 genel merkeze, 1,3,5,7 sıralarda üyeli ön seçimle belirlenebilir.

Bu şekilde aday belirleme en azından şimdilik bazı sorunları çözebilir.

***

Muhalefet partisi milletvekili olmak aslında zor bir iştir. Birçok seçmenin isteğini veya sorununu çözme konusunda epey zorlanırlar, ya da çözemezler ve seçmen nezdinde gözden düşerler.

İktidar partisi milletvekili olmak çok cazip bir konumdur. Çünkü yöneten konumundasınızdır. Ancak yeni sistemde, İktidar partisi milletvekillerinin bile işlevleri azaltılmış olup, dışarıdan atanan bakanlar nedeniyle vatandaşın sorunlarına çözüm bulmakta zorlanmaktadırlar. Aynı partiden olmalarına rağmen, atanmış bakan veya bakan yardımcıları bile milletvekillerine kapılarını lütfen açtıklarını, yine basından okuyoruz.

Yine, politika/siyasetin yüz akı, milletvekillerini hariç tutarak söylüyorum ki...

Bu gün bir milletvekili, en az aylık 25 bin TL maaşın yanında birçok yaşam ayrıcalıklarına, sosyal imkânlara sahiptir. Protokollerde hep ön sıradadırlar, her zaman ağırlanırlar, el üstünde tutulurlar, pek masrafları olmaz. Buna rağmen, bu maaş ve imkânların sadece el kaldırıp indirmek için çok az bir para olduğunu düşünenler bile vardır!

Türkiye’de parlamenter sistemi yeniden inşa etmek için, “güçlendirilmiş parlamenter sistem”  adı altında birçok muhalefet partisi bir araya gelerek ortak çalışmalar içinde olduğunu izliyoruz. Bu çalışmalar içinde, siyasi partiler yasasının değiştirilip daha demokratik hale getirilmesi konusunda hangi fikirde olduklarını henüz okuyamadık.

Aday belirleme ile ilgili daha demokratik ve kesin hükümler olacak mı? Adayların, üyeler tarafından belirlenmesi konusunda açık ve net kesin hükümler olmadıkça, “güçlendirilmiş parlamenter sistem” in bir ayağının topal olacağı çok açık ve nettir. 

Devam edecek...

saglisolluhaber.com

Yorumlar (4)
Bayram Yumrukaya 2 yıl önce
Sinan bey, görüşünüze katılmakla birlikte, ilerideki yazılarım konusu olacak bu konuyu şöyle özetleyebilirim. Öncelikle, siyasi partiler yasası değişmeli, partiler tüzüklerinde üyelikler ile ilgili reform yapmalı, karar mekanizmalarına katılabilen ve oy hakkı bulunan, belli bir teorik ve pratik eğitimden geçen, partiye yaptığı hizmetler ile rütbe kazanan “TAM ÜYE”, tam üyeleri seçecek “DESTEKÇİ ÜYE” ve “SADE ÜYE” şeklinde düzenlemeler yapılması, parti içi demokrasiye ve ülke demokrasisine katkı yapacaktır.
Sinan Özkar 2 yıl önce
Gençlik kollarından itibaren, kişinin yerine getirdiği parti görevleri sicili tutulmalı, her parti görevinin puanı olmalı, yeterli parti görevi puanı bulunmayan aday olamamalı. Bir kez bile sandık beklememiş kişiler aday oluyor.
Rahmi Emeç 2 yıl önce
Yukarısı bıyık, aşağısı sakal misali, nereden bakılsa bir fermuar arızası görülür. İtiraz bilmeyen toplumlarda itaat edilen tepedekinin dediği olur; aşağıda duran da yorulmak istemez...
Rahmi Emeç 2 yıl önce
...Bir de seçim barajı var ki, güçlü olanın durmadan elini öpüyor! Böylelikle "marjinal" saydıkları partileri de hizaya getirmiş oluyorlar! Barajı aşamayanın oyları başkasına! Sistem hırsızlık üzerine...
10
açık

Gelişmelerden Haberdar Olun

@